Ith am Beairteach
Bu mi fhé faire na lunnadh sa Chánada le na Gaill ‘cogadh air sgàth «mo shaorsa ‘gam» feumaidh mi cuir a ceist chugam-sa; càit bheil dh’fhalbh an inbhich uile ‘staigh an t-seòmbar againn a charaidean? Càit bheil na daoine cò thig agad air déan mhath smuaint a mach cheann? Bha mi cluinn na Tòraidhean cainnt do craobhan de na shìochainte, ach dè dìreach sin? Chan e na ’tilginn sìos nan riaghaltas, anns an leth d’ eil’ ead sin cha robh mi fhé cuir am bhòt chuig. Chan e féir ‘sracainn a mach òrdaich de slàinte samhail bandaidean agus bith sin déan uile gabh air ais gu mar a bh’ e. ‘Bheil sibh uile cuir e ‘mach ur ceann, cha robh so ‘obairinn airson sinn fhé air ais sin a bharrachd?
Air an latha 16adh na Nollaig sa bhliadhna 2021, thánaig na h-aire de Cridhe Bhinnipéig, Leah Gazan, bha cuir bile do bhun teachd a steach airson an daoine chuig na Riaghaltais sa Chánada. Le bhile so, ‘s ead fhè leis an uaibhreach anns a bhillean, na duine gun anam ‘us dùthchas ‘déanamh iacht ro mhòr agus ‘creach eachdraidh eile, bithidh cuir gu cìos gu taig na daoin’ ead fhé obair a steach na raon. Nach eil sin math airson uile na daoin’ a charaidean?
Dubhairt Gasan air ais anns an Nollaig:
«’N a theann tinneas mór tha daoine mòran ‘fuireach ann an bochdainn, nuair bith am beairteich ‘déanann nas beairteache. ‘S e nàireach orthu sin tha na riaghaltas ‘fulang leis agus ‘leigeil sin ‘déanamh. ‘S bile sin freagairt gu ghairm airson barantas bhun teachd a steach gu beó h-às an ranntachd na Daoine Dùthachas, tìreach, mòr-roinneach ‘us cathrach cò ‘thnich na feum gu nodhaich ar lìon sàbhailteachd sòisealta. ‘S BBTS chan e féir math airson ar eaconomaigeach ach cuideachd riatanach gu cinnteach bith sin phearsachan uile able gu beó le uaisleachd ‘us sàbhailteachd – chòraichean cuir a mach leis na Cairte Chanadach.»
Dar mi cluinn cainnt do craobhan de na shìochainte, so gu dè mi smuaint do. Tha mi smuaint do dè bith cuir creididh air na daoine obairainn, ead sin cò chan eil ùine agu gu stad agus a góid air sgàth bith ead dh’obairinn chun a’ cnàimh.
Tha RM airson Baile Ghlinn Comhann ‘us Coille Leamhan, Dómhnall Blacaidh, dubhairt mun sin:
«Nuair a thánaig factaran mòran cuidich chuig an duilgheadas do bochdainn, chan e ráthag ann gu fuasgail an duilgheadas gun ‘cinnteachadh tha daoine teachd a steach gu beó h-agu. Bh’ an tinneas mór dh’taisbeanadh cia brisg ar coitcheann ‘us pearsanta h-eaconomaigeach leas féir… ach tha dh’taisbeanadh cuideachd sin, nuair sinn obair le chéile, th’ am cothrom againn gu ‘llaich airgeadais sàbhailteachd agus uaisleachd g’ ar co-Chanadach. ‘M bile cuir a mach le Liath bu déan tèarainteachd pàirt bunaiteach de frèam eaconomaigeach Chanada, grunndail a staigh urram airson chòraichean ‘us urramach de na daoine. Th’ onarach orm gu cuir dàrna am bil’ asti ‘gus ‘gairm air Canadach ò tráigh gu tráigh gu tráigh go taig so ghabh oirnn fhé às deidh sóisealta ‘gus ceartas eaconomaigeach sin.»
Tha mi fhé taig Liath Gasan cuideachd le so ‘gus am bhile bh’ i cuir a mach le na tuigsinn sin, ma cha bhith an daoine dragh orthu mun càit am biadh nise bithidh thig ann, ‘s coimhearsnachd uile ‘fàsainn. Nach eil sinn fhé de na Gàedheal le fìos do sin againn-sa cheana gun dabht? Nach eil sinn fhè nìl dh’ionnsaich againn às ar cogadh leis gortaich no gorta air fad ar eachdraidh brònach sin thuig àrach às a mòran, chan e ‘mháin? Agus chan e fèir sin, ach cuideachd bha sinn dh’faic ùine ‘s a rithist ann an dùthchannan samhail Aotearoa (Sealainn Nuadh), Suòmaidh (Fionnlainn) agus fiù ‘s an so ‘nns a Gleann Uisge Dhearg, le creididh às a na Riaghaltais Canada faoi Prìomh-Aire Peadar Trudeau níor lú. Tha sinn fhé fìos agam sin so cuir buaidhean glè mhath air comann gun dabht.
Bha Gasan cuir an nòte mach cuideachd:
«Chan e sin féir pleann-phoileasaidh airgeadais math; tha co-dhàimh dìreach eadar fas ràitean do fòirneart agus bochdainn ann. Tha na Ceasnachadh Nàiseanta ‘steach dh’Mortadh ‘us Iargain Bean ‘us Nigheannan de na Daoine Dùthachas, ‘gairmainn air barantas bhun teachd a steach gu beó air as riatanach, beatha-shàbhaladh ceum às dèidh bean, nigheannan, ‘us Dà-Spiorad pearsan de na Daoine Dùthachas. Mu bith na riaghaltais rìribh mu réiteachadh, feumaidh ead do gabh so déanta.»
Mar sin a charaidean, le bith uile sin dubhairt. Nach eil ùine sinn fhéin d’ ith am beairteich?
Le Trìnda NicÉigeir
Artaigil às a LUD – Sgríobh Róimh – 02-22
Issuu (Digiteach) – https://issuu.com/lionra-uisge-dhearg/docs/lud-_sr-_02-22
Magzter (Digiteach) – https://www.magzter.com/CA/L%C3%AConra-h-Uisge-Dhearg/LUD—Sgr%C3%ADobh-R%C3%B3imh/Lifestyle/888055
Peecho (Corporra) – https://www.peecho.com/print/en/1100960
Patreon (Digiteach ⁊ Corporra) – https://www.patreon.com/posts/lud-sgriobh-02-67650150
Iṫ am Beairteaċ
Bu mi ḟé faire na lunnaḋ sa Ċánada le na Gaill ‘cogaḋ air sgàṫ «mo ṡaorsa ‘gam» feumaiḋ mi cuir a ceist ċugam-sa; càit ḃeil ḋ’ḟalḃ an inḃiċ uile ‘staiġ an t-seòmbar againn a ċaraidean? Càit ḃeil na daoine cò ṫig agad air déan ṁaṫ smuaint a maċ ċeann? Ḃa mi cluinn na Tòraiḋean cainnt do craoḃan de na ṡìoċainte, aċ dè dìreaċ sin? Ċan e na ’tilginn sìos nan riaġaltas, anns an leṫ d’ eil’ ead sin ċa roḃ mi ḟé cuir am ḃòt ċuig. Ċan e féir ‘sracainn a maċ òrdaiċ de slàinte saṁail bandaidean agus biṫ sin déan uile gaḃ air ais gu mar a ḃ’ e. ‘Ḃeil siḃ uile cuir e ‘maċ ur ceann, ċa roḃ so ‘obairinn airson sinn ḟé air ais sin a ḃarraċd?
Air an laṫa 16aḋ na Nollaig sa ḃliaḋna 2021, ṫánaig na h-aire de Criḋe Ḃinnipéig, Leah Gazan, ḃa cuir bile do ḃun teaċd a steaċ airson an daoine ċuig na Riaġaltais sa Ċánada. Le ḃile so, ‘s ead ḟè leis an uaiḃreaċ anns a ḃillean, na duine gun anam ‘us dùṫċas ‘déanaṁ iaċt ro ṁòr agus ‘creaċ eaċdraiḋ eile, biṫiḋ cuir gu cìos gu taig na daoin’ ead ḟé obair a steaċ na raon. Naċ eil sin maṫ airson uile na daoin’ a ċaraidean?
Duḃairt Gasan air ais anns an Nollaig:
«’N a ṫeann tinneas mór ṫa daoine mòran ‘fuireaċ ann an boċdainn, nuair biṫ am beairteiċ ‘déanann nas beairteaċe. ‘S e nàireaċ orṫu sin ṫa na riaġaltas ‘fulang leis agus ‘leigeil sin ‘déanaṁ. ‘S bile sin freagairt gu ġairm airson barantas ḃun teaċd a steaċ gu beó h-às an ranntaċd na Daoine Dùṫaċas, tìreaċ, mòr-roinneaċ ‘us caṫraċ cò ‘ṫniċ na feum gu noḋaiċ ar lìon sàḃailteaċd sòisealta. ‘S BBTS ċan e féir maṫ airson ar eaconomaigeaċ aċ cuideaċd riatanaċ gu cinnteaċ biṫ sin ṗearsaċan uile able gu beó le uaisleaċd ‘us sàḃailteaċd – ċòraiċean cuir a maċ leis na Cairte Ċanadaċ.»
Dar mi cluinn cainnt do craoḃan de na ṡìoċainte, so gu dè mi smuaint do. Ṫa mi smuaint do dè biṫ cuir creidiḋ air na daoine obairainn, ead sin cò ċan eil ùine agu gu stad agus a góid air sgàṫ biṫ ead ḋ’obairinn ċun a’ cnàiṁ.
Ṫa RM airson Baile Ġlinn Coṁann ‘us Coille Leaṁan, Dóṁnall Blacaiḋ, duḃairt mun sin:
«Nuair a ṫánaig factaran mòran cuidiċ ċuig an duilġeadas do boċdainn, ċan e ráṫag ann gu fuasgail an duilġeadas gun ‘cinnteaċaḋ ṫa daoine teaċd a steaċ gu beó h-agu. Ḃ’ an tinneas mór ḋ’taisbeanaḋ cia brisg ar coitċeann ‘us pearsanta h-eaconomaigeaċ leas féir… aċ ṫa ḋ’taisbeanaḋ cuideaċd sin, nuair sinn obair le ċéile, ṫ’ am coṫrom againn gu ‘llaiċ airgeadais sàḃailteaċd agus uaisleaċd g’ ar co-Ċanadaċ. ‘M bile cuir a maċ le Liaṫ bu déan tèarainteaċd pàirt bunaiteaċ de frèam eaconomaigeaċ Ċanada, grunndail a staiġ urram airson ċòraiċean ‘us urramaċ de na daoine. Ṫ’ onaraċ orm gu cuir dàrna am bil’ asti ‘gus ‘gairm air Canadaċ ò tráiġ gu tráiġ gu tráiġ go taig so ġaḃ oirnn ḟé às deiḋ sóisealta ‘gus ceartas eaconomaigeaċ sin.»
Ṫa mi ḟé taig Liaṫ Gasan cuideaċd le so ‘gus am ḃile ḃ’ i cuir a maċ le na tuigsinn sin, ma ċa ḃiṫ an daoine draġ orṫu mun càit am biaḋ nise biṫiḋ ṫig ann, ‘s coiṁearsnaċd uile ‘fàsainn. Naċ eil sinn ḟé de na Gàeḋeal le fìos do sin againn-sa ċeana gun daḃt? Naċ eil sinn ḟè nìl ḋ’ionnsaiċ againn às ar cogaḋ leis gortaiċ no gorta air fad ar eaċdraiḋ brònaċ sin ṫuig àraċ às a mòran, ċan e ‘ṁáin? Agus ċan e fèir sin, aċ cuideaċd ḃa sinn ḋ’faic ùine ‘s a riṫist ann an dùṫċannan saṁail Aotearoa (Sealainn Nuaḋ), Suòmaiḋ (Fionnlainn) agus fiù ‘s an so ‘nns a Gleann Uisge Ḋearg, le creidiḋ às a na Riaġaltais Canada faoi Prìoṁ-Aire Peadar Trudeau níor lú. Ṫa sinn ḟé fìos agam sin so cuir buaiḋean glè ṁaṫ air comann gun daḃt.
Ḃa Gasan cuir an nòte maċ cuideaċd:
«Ċan e sin féir pleann-ṗoileasaiḋ airgeadais maṫ; ṫa co-ḋàiṁ dìreaċ eadar fas ràitean do fòirneart agus boċdainn ann. Ṫa na Ceasnaċaḋ Nàiseanta ‘steaċ ḋ’Mortaḋ ‘us Iargain Bean ‘us Niġeannan de na Daoine Dùṫaċas, ‘gairmainn air barantas ḃun teaċd a steaċ gu beó air as riatanaċ, beaṫa-ṡàḃalaḋ ceum às dèiḋ bean, niġeannan, ‘us Dà-Spiorad pearsan de na Daoine Dùṫaċas. Mu biṫ na riaġaltais rìriḃ mu réiteaċaḋ, feumaiḋ ead do gaḃ so déanta.»
Mar sin a ċaraidean, le biṫ uile sin duḃairt. Naċ eil ùine sinn ḟéin d’ iṫ am beairteiċ?
Le Trìnda NicÉigeir
Artaigil às a LUD – Sgríoḃ Gaeḋealaċ – 02-22
Issuu (Digiteaċ) – https://issuu.com/lionra-uisge-dhearg/docs/lud-sg-02-22
Magzter (Digiteaċ) – https://www.magzter.com/CA/L%C3%AConra-h-Uisge-Dhearg/LUD—Sgr%C3%ADo%E1%B8%83-Gae%E1%B8%8Beala%C4%8B/Lifestyle/888058
Peeċo (Corporra) – https://www.peecho.com/print/en/1101516
Patreon (Digiteaċ ⁊ Corporra) – https://www.patreon.com/posts/lud-sgriob-02-22-67649879
