Sgeul Paidir gu Calum Cille
Chuir Dubhghall Mac Phàrlain an paidir seo ri chéile mu 1750, agus chualaidh mi bha sin 1767 no mu sin agus chualaidh mi dheun e sin eadar 1767 gu 1774 b’fheudar. Chan eil fhios agam, ach tha paidir seo ’n ciad rud a sgrìobh shìos a-muigh as Gáidhealtachd Caraliana.
Thànaig Dubhghall agus an chlann ’s charaidean leis a-muigh as Eilean Diùra mar dh’iarr ead do’n éalaich a-muigh as nan Gaill garbh agus as na saighdearan dhearga ’s dheidh Bliana Teàrlaich (1745 gu 1746). Fhuair gach aon rudan cho dheacaidh ’s garbh le na daoine bhochd as dheidh Latha Chuil Lodair (16mh Geiblean 1746) nuair a fhuair Arm nan Gáidheal bhristeamh an-mhor sa chath seo. Bha ’n rathad gu ’n Ghaidhealtachd osgailt’ gu nan Gaill as dheidh sin, agus dh’ionnsaigh ead air aghaidh agus chuir ead ciad-mhiltean air ciad-mhiltean air ciad-mhiltean Gáidheal gu bàis ann agus dh’iarr Dubhghall do’n éalaich a-muigh mar sin. Dh’iarr ead saorsa’muigh as na tighearnan talamh nuadh agus bh’ ead cho gharbh ri thaobh nan Gall.
Sgrìobh Dubhghall am Paidir gu Calum Cille ri linn turas garbh thairis na fharraige gu Caraliana gun teagamh. Tha trì dheag líne ’nn, agus tha sin paidir gu Calum Cille, I.D (Iesus Dominus) no Íosa Chrìosd as Gàedhlig. Agus chuir Dubhghall na Sìthean a-staigh am Paidir cuideachd agus tha sin air lìne 10. Tha sin paidir ag cosainnt an aghaidh tinneas, olc agus rudan gharbh eile ri linn an turas gu Caraliana, ‘gus bha rudan garbh air loinge ri linn an turas b’fheudar.
B’fheudar bh’ eagal mhath mhór air Dubhghall nuair a thosaich ead an turas gu Caraliana, ‘gus dh’iarr e ‘cosannta Dhia, Íosa Chrìosd, Calum Cille, ’n Spiorad Naomh agus na Sìthean ri chéile. B’fheudar bha turas garbh agus b’fheudar chuaidh ead a-staigh gaothan garbh a-muigh air an fharraige ri linn an turas agus chuir e’m Paidir ri chéile mar sin. Tha gach rudan no sgeultan an-innteannaich, ach chan eil fhios againn an fíor sgeul agus tha sin gu math. Tha’m Paidir gu Calum Cille ’n chiad litireachd Gàedhlig sa Caraliana, ‘gus tha seo Gàedhlig Caraliana gun teagamh. Rugadh Gàedhlig Caraliana ’nn sa làmhan Dubhghall Mac Phàrlain ri linn an t-am seo ‘gus tha sin cho ’nnteannaich leom fhé a charaidean.
Le Ciobha Nic Gille-Ghuirm
(Gàedhlig Caraliana)
Paidir gu Calum Cille
In ainm an Athair, an Mhac agus an Spiorad Naomh.
Na Naodha. Uba seo air a h-uile mìr.
a thubhairt Calum Cille, is rinn e
naodha dubh-mìorbhala móra a
chuir brìgh anns na facal seo air
an t-Saoghal bheag agus air an t-Saoghal mhór ’s
air a’ Chruinne Ché: ’s nach bogaich
naodha beanna is ar naodha
gleanna naodha conaire seanga
Sìthe th’ aig Sìth, a-null
ud thall, gu ’n tog Crìosd dhiotsa, I.D (Iesus Dominus)
gach olc ’s gach tinneas ’s gach
farmad, is bu leat Dia ’s Calum Cille.
Le Dubhghall Mac Phàrlain (1750)
(Gàedhlig Caraliana)
Artaigil às a LUD – Sgríobh Róimh – 05-22
Issuu (Digiteach) – https://issuu.com/lionra-uisge-dhearg/docs/lud_-_sgr_obh_r_imh_-_05-22
Zinio (Digiteach) – https://www.zinio.com/ca-en/lud/deasachadh-05-an-t-g-mhios-s-an-t-iuchar-2022-i609673
Magzter (Digiteach ) – https://www.magzter.com/CA/Lìonra-h-Uisge-Dhearg/LUD—Sgríobh-Róimh/Lifestyle/1019834
Peecho (Corporra) – https://www.peecho.com/print/en/1146149
Patreon (Digiteach ⁊ Corporra) – https://www.patreon.com/posts/69044819/
Sgeul Paidir gu Calum Cille
Ċuir Duḃġall Mac Ṗàrlain an paidir seo ri ċéile mu 1750, agus ċualaiḋ mi ḃa sin 1767 no mu sin agus ċualaiḋ mi ḋeun e sin eadar 1767 gu 1774 b’ḟeudar. Ċan eil ḟios agam, aċ ṫa paidir seo ’n ciad rud a sgrìoḃ ṡìos a-muiġ as Gáiḋealtaċd Caraliana.
Ṫànaig Duḃġall agus an ċlann ’s ċaraidean leis a-muiġ as Eilean Diùra mar ḋ’iarr ead do’n éalaiċ a-muiġ as nan Gaill garḃ agus as na saiġdearan ḋearga ’s ḋeiḋ Bliana Teàrlaiċ (1745 gu 1746). Ḟuair gaċ aon rudan ċo ḋeacaiḋ ’s garḃ le na daoine ḃoċd as ḋeiḋ Laṫa Ċuil Lodair (16ṁ Geiblean 1746) nuair a ḟuair Arm nan Gáiḋeal ḃristeaṁ an-ṁor sa ċaṫ seo. Ḃa ’n raṫad gu ’n Ġaiḋealtaċd osgailt’ gu nan Gaill as ḋeiḋ sin, agus ḋ’ionnsaiġ ead air aġaiḋ agus ċuir ead ciad-ṁiltean air ciad-ṁiltean air ciad-ṁiltean Gáiḋeal gu bàis ann agus ḋ’iarr Duḃġall do’n éalaiċ a-muiġ mar sin. Ḋ’iarr ead saorsa’muiġ as na tiġearnan talaṁ nuaḋ agus ḃ’ ead ċo ġarḃ ri ṫaoḃ nan Gall.
Sgrìoḃ Duḃġall am Paidir gu Calum Cille ri linn turas garḃ ṫairis na ḟarraige gu Caraliana gun teagaṁ. Ṫa trì ḋeag líne ’nn, agus ṫa sin paidir gu Calum Cille, I.D (Iesus Dominus) no Íosa Ċrìosd as Gàeḋlig. Agus ċuir Duḃġall na Sìṫean a-staiġ am Paidir cuideaċd agus ṫa sin air lìne 10. Ṫa sin paidir ag cosainnt an aġaiḋ tinneas, olc agus rudan ġarḃ eile ri linn an turas gu Caraliana, ‘gus ḃa rudan garḃ air loinge ri linn an turas b’ḟeudar.
B’ḟeudar ḃ’ eagal ṁaṫ ṁór air Duḃġall nuair a ṫosaiċ ead an turas gu Caraliana, ‘gus ḋ’iarr e ‘cosannta Ḋia, Íosa Ċrìosd, Calum Cille, ’n Spiorad Naoṁ agus na Sìṫean ri ċéile. B’ḟeudar ḃa turas garḃ agus b’ḟeudar ċuaiḋ ead a-staiġ gaoṫan garḃ a-muiġ air an ḟarraige ri linn an turas agus ċuir e’m Paidir ri ċéile mar sin. Ṫa gaċ rudan no sgeultan an-innteannaiċ, aċ ċan eil ḟios againn an fíor sgeul agus ṫa sin gu maṫ. Ṫa’m Paidir gu Calum Cille ’n ċiad litireaċd Gàeḋlig sa Caraliana, ‘gus ṫa seo Gàeḋlig Caraliana gun teagaṁ. Rugaḋ Gàeḋlig Caraliana ’nn sa làṁan Duḃġall Mac Ṗàrlain ri linn an t-am seo ‘gus ṫa sin ċo ’nnteannaiċ leom ḟé a ċaraidean.
Le Cioḃa Nic Gille-Ġuirm
(Gàeḋlig Caraliana)
Paidir gu Calum Cille
In ainm an Aṫair, an Ṁac agus an Spiorad Naoṁ.
Na Naoḋa. Uba seo air a h-uile mìr.
a ṫuḃairt Calum Cille, is rinn e
naoḋa duḃ-mìorḃala móra a
ċuir brìġ anns na facal seo air
an t-Saoġal ḃeag agus air an t-Saoġal ṁór ’s
air a’ Ċruinne Ċé: ’s naċ bogaiċ
naoḋa beanna is ar naoḋa
gleanna naoḋa conaire seanga
Sìṫe ṫ’ aig Sìṫ, a-null
ud ṫall, gu ’n tog Crìosd ḋiotsa, I.D (Iesus Dominus)
gaċ olc ’s gaċ tinneas ’s gaċ
farmad, is bu leat Dia ’s Calum Cille.
Le Duḃġall Mac Ṗàrlain (1750)
(Gàeḋlig Caraliana)
Artaigil às a LUD – Sgríoḃ Gaeḋealaċ – 05-22
Issuu (Digiteaċ) – https://issuu.com/lionra-uisge-dhearg/docs/lud_-_sgr_o_gae_eala_-_05-22
Magzter (Digiteaċ) – https://www.magzter.com/CA/Lìonra-h-Uisge-Dhearg/LUD—Sgríoḃ-Gaeḋealaċ/Lifestyle/1019852
Peeċo (Corporra) – https://www.peecho.com/print/en/1146146
Patreon (Digiteaċ ⁊ Corporra) – https://www.patreon.com/posts/69044973/